Over rekken en andere rituelen in de sport

Skepter publiceert deze Olympische zomer een leuk themanummer over bijgeloof in de sport. Ik schreef een verhaal over rekken en het eten van eiwit en koolhydraten. Sporters proberen namelijk op allerlei manieren hun prestaties en herstel te bevorderen. De verhalen die daarover worden verteld, klinken onderbouwd en logisch, maar de wetenschap kan alleen bij hoge uitzondering een effect aantonen. Wat resteert is een rotsvast geloof in rituelen.

Neem rekken als standaardonderdeel van de voorbereiding op training of wedstrijd. Wie komende zomer kijkt naar de Olympische Spelen of gewoon een lokale loopwedstrijd bezoekt, ziet sporters hun kuiten strekken of als een reiger op een poot staan, met de hak tegen de bil.

Dat rekken is goed, zo wordt sporters van jongs af aan geleerd. Je wordt er soepel van, je gaat beter presteren en het voorkomt spierpijn. Sterker, zij die niet toegewijd rekken zijn bezig voor te sorteren op een blessure.
Maar goed, menselijke waarneming is beperkt en gekleurd, dus zelfs de opinie van een miljoen sporters kan hierin geen uitsluitsel geven.

Daarmee ligt er een interessante wetenschappelijke vraag of rekken, los van ervaring en traditie echt helpt. ‘Helpen’ is natuurlijk een klungelige term, want het aantal positieve claims is zo divers dat je die nooit in een enkele onderzoeksvraag kunt vangen.

Prestatieverbetering is bijvoorbeeld een heel ander onderwerp dan het voorkomen van spierpijn of verkleining van de kans op een blessure. Nog interessanter is de kwantitatieve vraag: als rekken goed is voor bijvoorbeeld sportprestaties, hoevéél beter word je er dan van?

Meten aan de effecten van rekken vraagt om een goede studieopzet en doordachte protocollen. Want je kunt op veel verschillende manieren rekken en op duizend manieren meten.

Meestal wordt een rekoefening gekoppeld aan een eenvoudige sportprestatie-taak. Zo hebben onderzoekers bijvoorbeeld gekeken of rekken van invloed is op de hoogte van een verticale sprong, wegdrukken van een gewicht of een kort sprintje.

Het beeld dat uit zulk onderzoek naar voren komt is meestal dat rekken eerder de prestaties vermindert dan verbetert: sporters springen minder hoog en ze reageren minder explosief.

Een recente systematische review veegde 125 studies bijeen met daarin het effect van rekken op de score op 278 uiteenlopende sportprestatie-taken. De reviewers zien slechts bij zes taken een prestatieverbetering na rekken, maar er zijn ook veel niet-significante uitkomsten (145). De gemiddelde prestatie-daling berekend met alle onderzoeken komt uit op 3,7 procent. […..]

Het hele artikel is te lezen in het themanummer Olympische Spelen van Skepter.